Nước Javen là gì? Cách dùng nước gia ven trong tẩy rửa, khử trùng

Nước Javen là gì? Nước gia ven được điều chế bằng cách nào? Những ứng dụng quan trọng của gia ven trong đời sống và sản xuất? Bài viết này LifeVista sẽ chia sẻ tất tần tật về loại hóa chất tẩy rửa khử trùng này. Hãy theo dõi bài viết để không bỏ lỡ những thông tin bổ ích bạn nhé! 

1. Nước javen là gì?

Nước javen (nước gia ven) là hỗn hợp của hai muối NaCl và NaClO, được tạo thành khi sục clorua vào dung dịch NaOH. Hợp chất này có tính oxy hóa mạnh, có khả năng khử trùng và tẩy trắng hiệu quả. 

Nước gia ven công thức hóa học là NaOCl, tên thường gọi là nước javen, gia ven hay hóa chất zaven. Tên khoa học là Sodium hypochlorite. 

Một số tính chất của nước javen là:

• Màu sắc: Dạng dung dịch màu vàng hoặc javen khô màu dạng bột rắn, màu trắng, mùi hắc như khi clo
• Khối lượng mol: 74.44 g / mol
• Công thức phân tử: Na+ Cl-O–
• Nhiệt độ nóng chảy: 18°C
• Nhiệt độ sôi: 102.2°C
• Tỷ trọng: 1.20
• Nhiệt độ bảo quản: 2°C – 8°C

Javen (hay Javel) là dung dịch lỏng được sử dụng phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp và ứng dụng trong gia đình để làm sạch, khử khuẩn và xử lý nước thải, xử lý nước bể bơi, ao hồ,… 

2. Những tính chất đặc trưng của nước Javen

Hóa chất javen có một số tính chất như sau: 

• Tính oxy hóa mạnh: Thành phần nước javen là NaOCl, trong nước chất này có khả năng phân hủy chất hữu cơ và diệt khuẩn nhanh chóng.
• Tính tẩy màu và khử trùng: Với tính oxy hóa mạnh, nước Javen dễ dàng phá vỡ cấu trúc của các chất hữu cơ gây màu và các loại vi khuẩn.
• Mùi hắc: Nước Javen có mùi hắc đặc trưng, dễ nhận biết và có thể gây kích ứng nếu sử dụng trong không gian kín.
• Dễ phân hủy: Dung dịch Javen dễ bị phân hủy khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, vì vậy cần bảo quản nơi thoáng mát và tránh ánh sáng trực tiếp.

Nhờ những tính chất trên mà nước javen có hai công dụng nổi bật là tẩy trắng làm sạch và khử trùng diệt khuẩn. 

3. Nước javen được điều chế bằng cách nào? 

Sản xuất và điều chế nước gia ven thực hiện trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp như sau: 

3.1. Điều chế nước javen trong phòng thí nghiệm

Điều chế nước gia ven trong phòng thí nghiệm có hai cách: 

Cách 1: Điều chế trực tiếp từ khí Cl2 và bazơ NaOH

Cho khí clo (Cl₂) phản ứng với dung dịch natri hydroxit (NaOH) ở nhiệt độ thường, tạo ra natri hipoclorit (NaOCl), nước và natri clorua (NaCl). Phương trình điều chế nước gia ven: 

Cl2 + 2NaOH -> NaCl + NaClO + H2O

Phương pháp này đảm bảo dung dịch NaOCl đạt nồng độ nhất định, có thể sử dụng trong các thí nghiệm hoặc ứng dụng nhỏ lẻ. Khi điều chế cần trang bị đồ bảo hộ do khí Clo có độc tính cao.

Cách 2: Điều chế gián tiếp từ MnO2 và HCl

Đầu tiên cho MnO2 vào axit HCl để tạo ra khí Clo, sau đó sục khí Clo qua dung dịch bazơ NaOH sẽ thu được NaOCl. Đây chính là nước gia ven. 

Phương trình điều chế nước gia ven trong phòng thí nghiệm như sau:

4HCl + MnO2 → Cl2 + 2H2O + MnCl2

Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O

3.2 Điều chế nước javen trong công nghiệp

Trong công nghiệp nước gia ven được sản xuất bằng phương pháp điện phân dung dịch muối natri clorua (NaCl) trong nước. Khi điện phân, khí clo được sinh ra và hòa tan vào dung dịch natri hydroxit, từ đó hình thành dung dịch NaOCl (nước Javen). 

Phương trình hóa học là:

2NaCl + 2H2O -> 2NaOH + H2 + Cl2

Cl2 + 2NaOH -> NaCl + NaClO + H2O

Nước javen được điều chế bằng cách này với số lượng lớn và nồng độ cao, đáp ứng nhu cầu sử dụng trong các ngành công nghiệp như dệt may, giấy, hóa chất và xử lý nước thải…

4. Một số ứng dụng phổ biến của nước javen

Nhờ tính chất oxy hóa mạnh, nước gia ven được sử dụng như một chất khử trùng sát khuẩn, được điều chế và sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là trong vệ sinh và xử lý môi trường. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến nhất của javen: 

4.1 Nước javen khử trùng xử lý nước hồ bơi

Nước javen là hóa chất hỗ trợ tăng pH hồ bơi cực kỳ hiệu quả. Khi nước gia ven được pha loãng và thêm vào nước, phản ứng hóa học xảy ra giữa natri hypochlorite và nước, tạo thành ion hydroxide (OH⁻). Từ đó làm tăng nồng độ kiềm trong nước, hỗ trợ tăng pH hồ bơi. Điều này rất hữu ích trong các ứng dụng cần điều chỉnh độ pH, đặc biệt là trong xử lý nước.

Ngoài ra, nhờ tính chất oxy hóa cực mạnh, hóa chất javen còn giúp diệt vi khuẩn và chất gây hại trong nước nhanh chóng và an toàn. Nước javen dùng cho hồ bơi có nồng độ clo khoảng 10 – 12%, loại dung dịch này có giá thành khá rẻ nên được nhiều chủ hồ bơi ưa dùng. 

Ngoài công dụng xử lý nước, nhiều chủ hồ bơi còn sử dụng nước javen để khử trùng vệ sinh sàn bể bơi, cầu nhảy mềm và các vùng xung quanh bể. 

Lưu ý khi dùng hóa chất gia ven xử lý nước hồ bơi:

• Clo dễ bay hơi ở nhiệt độ bình thường và có thể phản ứng nhanh chóng với các nguyên tố khác. Khả năng xử lý nước hồ bơi của Javen sẽ giảm đáng kể nếu lưu trữ trong thời gian dài.
• Nước javen làm tăng pH, để trung hòa độ pH khi xử lý nước hồ bơi cần dùng thêm axit HCl 32% giảm pH hồ bơi

> Xem thêm: Hóa chất javen công nghiệp tăng pH hồ bơi

4.2 Nước javen tẩy vết bẩn trên quần áo

Trong đời sống sinh hoạt hằng ngày, nước Javen được dùng làm chất tẩy trắng hiệu quả cho vải sợi, giúp làm sạch các vết bẩn và giữ quần áo luôn sáng. Ngoài ra, javel còn có thể diệt chấy rận trong chăn ga cũ, quần áo cũ. 

Các chuyên gia khuyến cáo chỉ nên dùng nước javen nồng độ 1% – 6% để giặt tẩy quần áo. Nếu quá 6% sẽ làm hư hỏng, phai màu vải. 

Cách sử dụng nước tẩy Javel để tẩy trắng quần áo:

• Bước 1: Làm ướt quần áo trắng trước khi tẩy.
• Bước 2: Pha 50ml nước tẩy Javen với 4 lít nước
• Bước 3: Ngâm quần áo trong thuốc tẩy javel từ 5-7 phút với vết bẩn nhẹ và khoảng 10 phút với vết bẩn nặng hoặc áo bị lem màu.
• Bước 4: Xả lại quần áo bằng nước sạch để loại bỏ hết thuốc tẩy.
• Bước 5: Giặt quần áo với bột giặt và ngâm thêm với nước xả vải để khử mùi và giúp quần áo thơm hơn.
• Bước 6: Vắt và phơi khô quần áo.

Khi sử dụng nước javel tẩy trắng quần áo cần lưu ý: Không pha trộn nước javen với các hóa chất khác

• Nên pha loãng trước khi dùng 
• Đeo bao tay để tránh bị kích ứng da
• Để thuốc tẩy javel ở xa tầm tay trẻ em
• Nên đeo khẩu trang để ngăn ngừa nguy cơ gây ra viêm xoang
• Không dùng hóa chất javel để tẩy quần áo màu 
• Không ngâm thuốc tẩy javel với quần áo qua đêm vì sẽ làm mục vải

4.3 Nước javen khử trùng toilet, bồn cầu, nhà vệ sinh 

Nước gia ven có thể thay thế cho các loại hóa chất tẩy rửa bồn cầu. Nhờ khả năng khử trùng mạnh mẽ, nước Javen giúp tiêu diệt vi khuẩn và nấm mốc, giúp duy trì môi trường nhà vệ sinh luôn sạch sẽ, giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn.

Cách sử dụng nước javen tẩy rửa toilet:

• Đổ dung dịch gia ven lên rìa bồn cầu và những nơi bị ố vàng 
• Dùng bàn chải cọ sạch và xả lại với nước sạch

4.4 Thuốc tẩy javel khử trùng đồ gia dụng 

Nước Javen cũng được sử dụng để khử khuẩn các vật dụng trong gia đình như thớt, bồn rửa, và các bề mặt tiếp xúc với thực phẩm. Để đảm bảo an toàn, nên pha loãng dung dịch và rửa lại vật dụng bằng nước sạch sau khi khử khuẩn.

Cách thực hiện:

• Pha loãng nước tẩy Javel với nước theo tỷ lệ 1:7.
• Đổ dung dịch này lên bề mặt đồ đạc hoặc thiết bị cần khử trùng.
• Dùng bàn chải cọ rửa kỹ bề mặt.
• Xả lại với nước sạch để loại bỏ hoàn toàn dung dịch.

4.5 Nước javel tẩy mốc tường, sàn nhà, bếp

Dung dịch Javen khử trùng có tính tẩy rửa mạnh, có thể tiêu diệt nấm mốc và các loại vi khuẩn trên các bề mặt ẩm ướt như sàn nhà, tường, bếp. Mặc dù không có mùi thơm như các loại nước lau sàn thông dụng nhưng giá thành khá rẻ và hiệu quả làm sạch rất tốt. 

Cách dùng nước javel vệ sinh nhà cửa:

• Pha 1 nắp nước tẩy Javel vào nửa xô nước.
• Nhúng cây lau nhà vào dung dịch, vắt khô, rồi lau sàn.
• Lau lại sàn bằng nước sạch.

4.6 Dùng javen xử lý nước thải

Tác dụng chính của Javen trong xử lý nước thải bao gồm khử trùng, tẩy màu và khử mùi. Khi được thêm vào nước thải, gia ven phân ly thành ion clo, tạo ra clo hoạt tính có khả năng xâm nhập vào tế bào vi sinh vật, phá hủy màng tế bào và tiêu diệt chúng. Đồng thời, ion clo còn oxy hóa các hợp chất hữu cơ, giảm nồng độ chất ô nhiễm và cải thiện chất lượng nước. 

Cách sử dụng javen công nghiệp trong xử lý nước thải: 

• Javen cần được pha loãng với nước theo tỷ lệ phù hợp (thông thường là 1:10 hoặc 1:5) tùy vào nồng độ ban đầu và mục đích sử dụng.
• Kiểm tra nồng độ clo trong nước thải để đảm bảo không vượt quá mức an toàn trước khi xả ra môi trường.
• Để đạt hiệu quả tối ưu, dung dịch Javen nên được giữ trong hệ thống trong khoảng thời gian đủ lâu (thường từ 30 phút đến 2 giờ), tùy thuộc vào nồng độ chất ô nhiễm.

Nước javen công nghiệp được dùng nhiều trong xử lý nước thải vì giá thành rẻ, hiệu quả cao và dễ sử dụng. 

5. Nước Javen có độc không?

Nước javen có tính oxy hóa mạnh, tính ăn mòn cao và có khả năng tiêu diệt các chất hữu cơ nhanh chóng, vậy nước javen có hại không? 

Mặc dù có nhiều lợi ích trong công nghiệp và đời sống nhưng javen là một hóa chất rất nguy hiểm. Natri hypochlorite (NaOCl) có thể gây kích ứng da, mắt và đường hô hấp khi tiếp xúc trực tiếp hoặc hít phải mùi hắc của dung dịch này. 

Nếu hít nhiều mùi nước javen còn có thể gây nguy hại cho phổi, gây hen suyễn, đau đầu, buồn nôn. Tiếp xúc lâu dài có thể gây ung thư. Do vậy khi dùng javen xử lý nước cần dùng theo liều lượng nhất định và phải tuân thủ quy trình xử lý cẩn thận để đảm bảo an toàn.

6. Lưu ý khi sử dụng và bảo quản nước Javen

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng và tăng hiệu quả khử khuẩn làm sạch, khi dùng hóa chất javen bạn nên lưu ý những điều sau:

• Pha loãng trước khi dùng: Luôn pha loãng dung dịch trước khi sử dụng để tránh nguy cơ kích ứng.
• Đeo bảo hộ lao động: Sử dụng găng tay, khẩu trang và kính bảo vệ để tránh tiếp xúc trực tiếp với dung dịch.
• Tạo độ thông thoáng khi sử dụng: Khi dùng nước javel lau phòng, tẩy quần áo hay tẩy mốc tường, cần mở cửa phòng và bật thêm quạt để thổi bay hơi clo thừa (khí clo là tác nhân gây ung thư)
• Tránh kết hợp với các chất tẩy rửa khác: Tuyệt đối không trộn Javen với các dung dịch chứa axit hoặc amoniac vì có thể tạo ra khí độc.
• Tránh đồ vật bằng kim loại: Tuyệt đối không chứa nước javel bằng thùng kim  loại, vì có thể gây ra phản ứng hóa học và sinh ra chất độc.
• Bảo quản nơi thoáng mát: Để nước Javen ở nơi thoáng mát, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp và xa tầm tay trẻ em.

Gia ven là một hóa chất quan trọng được ứng dụng trong đời sống và nhiều lĩnh vực công nghiệp, đặc biệt là trong xử lý nước hồ bơi, xử lý nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp. LifeVista là đơn vị chuyên phân phối nước javen công nghiệp chất lượng. Ngoài ra, công ty còn có nhiều loại hóa chất hồ bơi, hóa chất nông lâm thủy sản khác. Hãy liên hệ với LifeVista qua hotline hoặc zalo OA để được tư vấn nhanh nhất.