Hướng dẫn sử dụng oxy già rửa vết thương an toàn

Một vết thương hở, dù nhỏ, luôn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng. Để khử khuẩn vết thương tức thì, nhiều người có thói quen dùng oxy già rửa vết thương. Vậy giữa lợi và hại, có nên dùng oxy già để khử trùng thường xuyên không? Vậy nếu dùng, làm thế nào để không tổn thương da cũng như không gây cản trở quá trình lành tự nhiên của cơ thể? Hãy cùng LifeVista tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây.

1. Oxy già là gì? Tại sao được dùng để rửa vết thương?

Để nắm rõ về việc sử dụng oxy già rửa vết thương, đầu tiên chúng ta cần tìm hiểu bản chất vốn có của hợp chất này.

1.1 Tổng quan về oxy già

Oxy già hay còn được gọi là hydrogen peroxide, là một hợp chất hoá học có công thức là H₂O₂. Đây là chất lỏng không màu, có mùi nhẹ, tan hoàn toàn trong nước. Về cơ bản, nó được cấu tạo từ hai nguyên tử hydro và hai nguyên tử oxy.

Sản phẩm oxy già là dung dịch đã được pha loãng trong nước theo các nồng độ khác nhau:

• Nồng độ 3%: Đây là loại ứng dụng phổ biến trong lĩnh vực y tế. Oxy già 3% đủ nhẹ để sử dụng cho việc rửa vết thương bằng oxy già mà không gây bỏng da.
• Nồng độ cao hơn từ 6% – 50%: Thường được sử dụng trong ngành làm đẹp hoặc trong công nghiệp. Tuyệt đối không được dùng oxy già công nghiệp trực tiếp lên da.

Xem thêm: Công thức oxy già là gì? Oxy già là axit hay bazơ?

1.2 Cơ chế diệt khuẩn của oxy già mà bạn nên biết

Cơ thể của oxy già rửa vết thương mặc dù đơn giản, nhưng rất hiệu quả. Khi H₂O₂ tiếp xúc với mô sống hoặc máu, nó sẽ phản ứng với enzym như catalase. Phản ứng này khiến H₂O₂ bị phân huỷ nhanh chóng, tạo thành oxy (O₂) và nước (H₂O). Quá trình này đi kèm hiện tượng sủi bọt mạnh, đồng thời tạo ra một môi trường giàu oxy đột ngột. Vì thế, nó có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn có trong vết thương.

1.3 Tại sao nhiều người vẫn dùng oxy già để sát trùng vết thương?

Mặc dù có nhiều loại dung dịch sát trùng hiện nay, nhưng oxy già rửa vết thương vẫn được nhiều người tin dùng vì:

• Hiệu ứng thị giác mạnh mẽ: Tiếng sủi bọt và hình ảnh bong bóng trắng xóa tạo cảm giác vết thương đang được làm sạch. Mang một cảm giác tích cực và sự an tâm cho người sử dụng.
• Hiệu quả sát khuẩn rõ rệt: Nhờ cơ chế sủi bọt và oxi hoá mạnh, oxy già có thể làm sạch vết thương nhanh chóng.
• Thói quen lâu đời: Đây là sản phẩm đã được ông bà, cha mẹ truyền lại và đã ăn sâu vào tiềm thức.
• Dễ mua, dễ sử dụng: H₂O₂ có giá thành rất rẻ và có có mặt ở bất kỳ nhà thuốc nào.

Xem thêm: Oxy già là gì? Những công dụng của H2O2 mà bạn nên biết

2. Sử dụng oxy già để rửa vết thương có tốt không?

Đây là câu hỏi mà nhiều người băn khoăn. Để có câu trả lời chính xác nhất, LifeVista sẽ chia sẻ đến bạn về cả lợi ích và rủi ro của việc dùng oxy già rửa vết thương. Bởi vì tốt hay không còn phụ thuộc vào thời điểm và cách thức bạn sử dụng.

2.1 Những lợi ích của việc sử dụng oxi già để sát khuẩn

Oxy già được ưa chuộng rộng rãi nhờ vào những lợi ích không thể phủ nhận sau: 

• Khả năng làm sạch cơ học vượt trội: Đây là ưu điểm lớn nhất của rửa vết thương bằng oxy già. Phản ứng sủi bọt tạo lực đẩy giúp loại bỏ bụi bẩn, đất cát và vi khuẩn khỏi vùng da bị tổn thương. Tác dụng này đặc biệt hiệu quả khi làm sạch ban đầu cho các vết trầy xước bị dính bẩn.
• Diệt khuẩn mạnh mẽ ngay từ đầu: Oxy già tiêu diệt nhanh nhiều loại vi khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn kỵ khí (loại phát triển mạnh trong điều kiện thiếu oxy). Đây chính là giải pháp sát trùng ban đầu hiệu quả, giúp làm giảm lượng vi khuẩn trong vết thương mới.
• Chi phí thấp và dễ tiếp cận: Oxy già có giá thành rất rẻ, phù hợp với mọi gia đình. Sản phẩm được bày bán rộng rãi tại hầu hết các nhà thuốc trên toàn quốc. Những điều này khiến H₂O₂ trở thành lựa chọn sát trùng tiết kiệm và tiện lợi.

Xem thêm: Những tác dụng của oxy già trong đời sống hiện nay

2.2 Một số rủi ro khi sử dụng oxi già để sát khuẩn mà bạn nên biết

Bên cạnh ưu điểm là vậy, y học hiện đại cũng đã chỉ ra những rủi ro đáng kể. Đây là lý do tại sao các bác sĩ ngày càng cẩn thận hơn khi khuyên dùng rửa vết thương bằng oxy già:

• Gây tổn thương các tế bào khỏe mạnh: Đây chính là nhược điểm lớn nhất. Oxy già có tính oxi hoá mạnh nhưng lại không có tính năng chọn lọc. Không chỉ tiêu diệt vi khuẩn, nó còn phá huỷ nguyên bào sợi – tế bào tái tạo mô.
• Làm chậm quá trình lành thương: Nếu sử dụng thường xuyên, việc tổn thương tế bào lành khiến cơ thể khó phục hồi mô mới. Cơ thể sẽ bị cản trở và kéo dài thời gian lành.
• Có thể gây sẹo xấu hơn: Việc làm tổn thương các mô mới đang hình thành sẽ ảnh hưởng đến quá trình tạo sẹo. Sát trùng sai cách dễ để lại sẹo rõ và mất thẩm mỹ.
• Gây kích ứng da: Cảm giác châm chích, bỏng da là điều thường thấy. Nó có thể làm khô vùng da xung quanh vết thương, gây khó chịu. Da khô và kích ứng cũng làm chậm hiệu quả quá trình lành thương.

Oxy già rửa vết thương hở là một chất làm sạch ban đầu tốt, nhưng là một tác nhân chữa lành vết thương không tốt. Vấn đề là bạn phải biết sử dụng đúng lúc và đúng cách để H₂O₂ phát huy tác dụng tối đa.

Xem thêm: Các tác hại của oxy già mà có thể bạn chưa biết

3. Khi nào nên và không nên sử dụng oxy già để rửa vết thương

Hiểu đúng về oxy già chính là chìa khóa để sử dụng sát trùng an toàn và hiệu quả. Không phải rửa vết thương bằng oxy già nào cũng như nhau. Dưới đây là những khuyến nghị cụ thể từ LifeVista giúp bạn dùng oxy già đúng cách.

3.1 Trường hợp vết thương nhỏ, chảy máu nhẹ

Đây là tình huống bạn có thể cân nhắc sử dụng oxy già rửa vết thương.

• Nên dùng khi: Vết xước của bạn nông, ngoài da và có dính nhiều bụi bẩn, đất cát (như sau khi ngã xe). Chỉ dùng một lần duy nhất để làm sạch ban đầu, tận dụng khả năng sủi bọt đẩy chất bẩn ra ngoài.
• Không nên dùng khi: Nếu là vết cắt sạch, không bị nhiễm bẩn (như bị dao cắt khi nấu ăn). Bạn chỉ cần rửa bằng nước sạch và dung dịch sát khuẩn nhẹ như Povidone-iodine hoặc nước muối sinh lý. Không nên sử dụng oxy già hằng ngày, vì sẽ làm tổn thương mô lành và chậm quá trình lành thương.

3.2 Trường hợp vết thương sâu, bỏng, vết thương mổ

Nói không với việc sử dụng oxy già rửa vết thương trong những trường hợp nghiêm trọng này. 

• Vết thương sâu, vết đâm thủng: Oxy già rửa vết thương chỉ làm sạch trên bề mặt, không thể loại bỏ vi khuẩn sâu bên trong. Sử dụng sai cách có thể gây tổn thương mô sâu và cản trở phục hồi. Vì vậy, không nên sử dụng oxy già cho vết thương sâu hoặc vết đâm thủng.
• Vết bỏng: Tuyệt đối không dùng oxy già cho vết bỏng. Vùng da bỏng rất nhạy cảm và dễ tổn thương nghiêm trọng. Oxy già sẽ gây đau rát dữ dội, phá huỷ thêm mô lành và khiến vết bỏng nặng hơn.
• Vết thương phẫu thuật: Không nên dùng oxy già rửa vết thương sau phẫu thuật. Vết mổ cần môi trường vô trùng, ổn định để phục hồi hiệu quả. Oxy già có thể phá vỡ mũi khâu và làm tổn thương mô mới. Luôn tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ khi chăm sóc vết mổ.

Trong tất cả các trường hợp trên, cách xử lý tốt nhất là tìm kiếm sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp.

3.3 Dùng oxy già khi trẻ bị thương – nên hay không?

Việc dùng oxy già rửa vết thương cho trẻ em cần được cân nhắc kỹ, đặc biệt là trẻ nhỏ.

• Da trẻ em nhạy cảm hơn: Làn da trẻ mỏng manh, dễ bị kích ứng bởi tính oxy hoá mạnh của oxy già.
• Gây đau và sợ hãi: Cảm giác bỏng rát gây đau, khiến trẻ hoảng sợ và khó hợp tác sau này.

Giải pháp tốt hơn cho trẻ: Nên chọn dung dịch sát khuẩn nhẹ hơn như nước muối sinh lý.

Xem thêm: H2O2 là gì? Ứng dụng của oxy già trong công nghiệp

4. So sánh oxy già với các loại dung dịch sát khuẩn khác

Việc lựa chọn đúng dung dịch để khử trùng phụ thuộc vào tình trạng vết thương và mục đích sử dụng. Mỗi sản phẩm đều có ưu nhược điểm riêng. Hãy cùng LifeVista so sánh để biết khi nào nên dùng loại nào.

Dựa trên bảng so sánh, khuyến nghị từ LifeVista mà bạn có thể tham khảo như sau:

• Nước muối sinh lý là lựa chọn hàng đầu. Đây là dung dịch an toàn và hiệu quả để làm sạch hầu hết các vết thương trong quá trình chăm sóc hàng ngày.
• Oxy già rửa vết thương là một công cụ chuyên dụng để làm sạch vết thương ngay lần đầu tiên. Sau đó, hãy chuyển sang dùng nước muối sinh lý.
• Thuốc đỏ là một phương pháp có thể có tiềm ẩn rủi ro. Bạn nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ khi sử dụng để đảm bảo an toàn.

Xem thêm: Oxy già công nghiệp | Hydrogen Peroxide 50% (H2O2) | Can 35Kg

5. Một số lưu ý khi sử dụng oxy già rửa vết thương mà bạn nên biết

Để đảm bảo việc oxy già rửa vết thương mang lại lợi ích tối đa mà không gây hại cho quá trình lành da, bạn nên lưu ý những điều sau đây:

• Luôn chọn đúng nồng độ: Chỉ sử dụng oxy già y tế có nồng độ 3% để sát trùng vết thương ngoài da. Tuyệt đối không dùng oxy già công nghiệp, vì nồng độ cao có thể gây bỏng hóa chất nghiêm trọng.
• Ghi nhớ quy tắc chỉ một lần duy nhất: Chỉ dùng oxy già trong lần rửa đầu tiên với vết thương nông, dính bụi bẩn. Tuyệt đối không lặp lại mỗi ngày. Từ lần vệ sinh sau hay chuyển sang dung dịch như nước muối sinh lý hoặc Povidone-iodine.
• Không đổ trực tiếp vào vết thương: Nên thấm nước oxy già rửa vết thương vào gạc y tế, rồi nhẹ nhàng lau bề mặt bị trầy xước. Việc này giúp kiểm soát lượng dung dịch và tránh gây tổn thương các mô sâu.
• Kiểm tra hạn sử dụng và chất lượng: Oxy già sẽ giảm đi tác dụng nếu tiếp xúc lâu với không khí, ánh sáng. Luôn kiểm tra hạn sử dụng và chất lượng để đảm bảo sản phẩm hoạt động tối đa hiệu quả.

6. Câu hỏi thường gặp

Không chỉ chia sẻ về oxy già rửa vết thương là gì, dưới đây là một số thắc mắc phổ biến bạn có thể quan tâm.

6.1 Oxy già có làm vết thương lâu lành hơn không?

Oxy già rửa vết thương có thể tiêu diệt vi khuẩn nhưng cũng ảnh hưởng đến các mô lành, từ đó làm chậm quá trình hồi phục nếu lạm dụng.

6.2 Khi nào nên dùng oxy già?

Bạn nên dùng oxy già rửa vết thương trong những lần sơ cứu ban đầu. Nhất là các vết thương nhỏ, trầy xước và loại bỏ bụi bẩn.

6.3 Trẻ nhỏ có nên sử dụng oxy già rửa vết thương hay không?

Các chuyên gia y tế không khuyến khích việc này. Bởi da trẻ nhỏ rất nhạy cảm, mỏng manh và dễ bị kích ứng bởi oxy già. Hơn nữa, cảm giác châm chích và đau rát có thể làm trẻ hoảng sợ. Vì vậy hãy hỏi qua ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng rửa vết thương bằng oxy già rửa vết thương cho trẻ.

6.4 Có nên dùng oxy già hàng ngày để sát khuẩn hay không?

Như LifeVista đã nhắc đến ở trên, sử dụng oxy già sát trùng thường xuyên có thể gây kích ứng hay tổn thương các mô lành. Vì thế, chỉ nên sử dụng oxy già khi thật sự cần thiết, không nên thay thế các dung dịch sát khuẩn nhẹ hàng ngày.

7. Kết

Hy vọng qua bài chia sẻ này, LifeVista có thể giúp bạn hiểu hơn về công dụng và sử dụng oxy già rửa vết thương an toàn, hiệu quả. Nếu bạn cần tìm hiểu thêm về oxy già, có thể liên hệ với LifeVista để được hỗ trợ nhanh chóng và tận tình.